या पोस्टमध्ये, मी तुमच्याशी 5 डोळ्यांशी संबंधित #emergencies आणि #firstaid म्हणून तुम्ही काय मदत करू शकता ते शेअर करणार आहे.

डोळ्याची इमर्जन्सी स्थिती कधीही होऊ शकते, आणि दृष्टी गमावू शकते. मी तुमच्याशी सामायिक करणार असलेल्या मूलभूत ज्ञानासह, तुम्ही डोळ्यांशी संबंधित कोणत्याही आणीबाणीला सामोरे जाण्यासाठी आणि दृष्टी कमी होण्यास प्रतिबंध करण्यास तयार असाल.

1. रासायनिक जखम

आपल्या दैनंदिन जीवनात, आपण अनेक रसायनांनी वेढलेले आहोत जे आपल्या डोळ्यांच्या संपर्कात आल्यास हानिकारक ठरू शकतात.

डोळ्याला इजा होणारे सर्वात सामान्य रसायने म्हणजे घरगुती डिटर्जंट्स, ब्लीच, कीटकनाशके. डोळ्याला होणारी रासायनिक इजा ही खरी आपत्कालीन परिस्थिती आहे कारण वेळ महत्त्वाचा आहे. वैद्यकीय मदत घेण्यास जितका जास्त विलंब होईल तितकी डोळ्याला हानी आणि दृष्टी कमी होण्याची कायमची होण्याची शक्यता वाढत जाते.

तुम्ही काय करू शकता?

“रासायनिक इजा झाल्यास, सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे स्वच्छ पाण्याने डोळ्यातील रसायन धुणे.”

प्रत्येक सेकंद महत्वाचा आहे! म्हणूनच, जर तुम्हाला किंवा तुमच्या आजूबाजूच्या एखाद्याला रासायनिक इजा झाली असेल, तर वेळ न गमावता, डोळ्यातील रसायन थंड पाण्याने स्वच्छ धुवा. रूग्णालयांमध्ये, आम्ही सामान्यतः रसायन धुण्यासाठी सलाईन सारखे स्टराईल सोल्युशन वापरतो, परंतु आपत्कालीन परिस्थितीत, जर सलाईन उपलब्ध नसेल तर वेळ वाया घालवणे योग्य नाही. 15-20 मिनिटे डोळा धुण्यासाठी स्वच्छ पाण्याचा वापर करा आणि रुग्णाला नेत्र रुग्णालयात तातडीने घेऊन जा.

2. शारीरिक इजा

डोळ्याला शारीरिक इजा रस्ते वाहतूक अपघात, क्रीडा दरम्यान अपघाती इजा, दिवाळी दरम्यान फटाक्यांच्या दुखापतीमुळे किंवा मारहाणीच्या परिणामी होऊ शकते.

तुम्ही काय करू शकता?

“डोळ्याला शारीरिक दुखापत झाल्यास, सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे जखमी डोळ्यावर दबाव टाळणे.”

हे सांगण्याची गरज नाही, शारीरिक इजा ही इमर्जन्सी आहे आणि त्वरित वैद्यकीय मदत आवश्यक आहे. तथापि, जखमी व्यक्तीच्या डोळ्याचे पुढील नुकसान होऊ नये याची खात्री करण्यासाठी तुम्ही एका गोष्टीची काळजी घ्या की जखमी डोळ्यावर कोणत्याही प्रकारचा दबाव येऊ नये. जखमी डोळ्यावर पट्टी बांधणे टाळा. त्याऐवजी आपण जखमी डोळ्यांना संरक्षक सनग्लासेस घालून झाकून ठेवू शकता जेणेकरून त्या व्यक्तीला रुग्णालयात नेले जात असताना पुढील दुखापत टाळता येईल.

3. वेल्डिंग आर्क इजा

डोळ्याच्या संरक्षणाशिवाय वेल्डिंग आर्कचे निरीक्षण करणे आपल्या डोळ्यांसाठी हानिकारक असू शकते. वेल्डिंग च्या प्रकाशातून अतिनील किरणे (UV rays) पसरतात ज्यामुळे तुमच्या कॉर्नियाला इजा होते, ज्यामुळे तीव्र वेदना होतात आणि दृष्टी अंधुक होते.

तुम्ही काय करू शकता?

““वेल्डिंग आर्क पाहण्यामुळे डोळ्याला झालेली दुखापत, विशेषत: ‘विलंबित आणीबाणी’ सारखी स्थिती असते कारण वेदना काही तासांनी होते.”

उघड्या डोळ्यांनी वेल्डिंग कधीही पाहू नका. तुम्हाला लगेच वेदना किंवा अस्वस्थता जाणवत नाही पण सुमारे 5-6 तासांनंतर तुम्हाला तीव्र वेदना आणि दृष्टी अस्पष्ट होईल. वेदनेची तीव्रता यामुळे आपत्कालीन परिस्थिती निर्माण होते आणि नेत्रतज्ज्ञांशी त्वरित सल्ला आवश्यक असतो. काउंटरवर वेदनशामक गोळ्या तात्पुरते वेदना कमी करण्यास मदत करू शकतात परंतु आपल्याला तातडीने नेत्ररोगतज्ज्ञांना भेटण्याची आणि योग्य उपचार घेण्याची आवश्यकता आहे.

4. वेदनादायक लाल डोळा

डोळ्यांची लालसरपणा ‘डोळे येणे’ (conjunctivitis) सारख्या साध्या गोष्टीमुळे होऊ शकते किंवा अधिक गंभीर दृष्टीस धोकादायक आपत्कालीन स्थिती असू शकते.

तुम्ही काय करू शकता?

डोळ्याच्या वेदनादायक आपत्कालीन परिस्थिती याचे उदाहरण म्हणजे तीव्र काचबिंदू (acute angle closure glaucoma), ज्यामध्ये तुमच्या डोळ्याच्या दाबात अचानक वाढ होते आणि तीव्र यूव्हिटिस (acute uveitis ).

“वेदनादायक लाल डोळा हा डोळ्यांची आपत्कालीन स्थिती आहे आणि नेत्रतज्ज्ञांशी त्वरित सल्ला घेणे आवश्यक आहे. वैद्यकीय सल्ला घेण्यास जितका जास्त विलंब होईल तितका दृष्टी कमी होण्याची शक्यता जास्त आहे.”

स्थितीचे गांभीर्य समजून घेणे आणि तात्काळ नेत्रतज्ज्ञांचा सल्ला घेणे ही सर्वोत्तम कृती आहे.

5. अचानक वेदनारहित दृष्टी कमी होणे

डोळ्यांच्या काही परिस्थितींमुळे ‘मूक आपत्कालीन स्थिती’ सारखी कोणतीही वेदना न करता दृष्टी कमी होऊ शकते.

डोळयातील पडदा आणि ऑप्टिक नर्व (दृष्टीसाठी जबाबदार मज्जातंतू) च्या काही आजार असे आहेत ज्यामुळे अचानक वेदनारहित दृष्टी नष्ट होते. एका किंवा दोन्ही डोळ्यांमध्ये अंधत्व येणे किंवा दृष्टी गंभीर धूसर होणे यासारखी अचानक दृष्टी नष्ट झाल्यास आपल्याला विशेषतः सतर्क राहण्याची आवश्यकता आहे, कारण ही एक इमर्जन्सी आहे ज्यावर त्वरित उपचार करणे आवश्यक आहे.

तुम्ही काय करू शकता?

दृष्टी नसल्याच्या वेदनाहीनतेचा अवघड भाग असा आहे की लोकांना वेदना होत नसल्यामुळे, आणि बर्याचदा लालसरपणा नसल्यामुळे फक्त एका डोळ्यामध्ये दृष्टी गमावली असेल तरी लोकांना कळत नाही कारण दुसऱ्या टोळ्यांनी एकदम स्पष्ट दिसत असते. आणीबाणी ओळखण्यास विलंब झाल्यामुळे अनेकदा अपरिवर्तनीय दृष्टी नष्ट होते.

“आपले डोळे स्वतः नियमित तपासावे. एक एक डोळा हाताने हळुवारपणे बंद करून दुसऱ्या डोळ्यातून स्पष्ट दिसते की नाही याची नियमित खात्री करीत राहा.“

जर तुम्हाला अचानक वेदनाहीन अस्पष्ट किंवा दोन्ही डोळ्यांत दृष्टी गमावलेली दिसली, तर नेत्रतज्ज्ञांना त्वरित भेट द्या.

वर वर्णन केलेल्या डोळ्यांच्या आपत्कालीन स्थितींविषयी तुम्हाला काही शंका असल्यास, खाली कमेंट करा किंवा मला ,neha.pednekar1489@gmail.com वर ईमेल करा.

माझ्या पुढच्या ब्लॉगचा विषय आहे “Conjunctivitis (डोळे येणे) – मिथक आणि सत्य” हा ब्लॉग मी शनिवारी दिनांक 21 ऑगस्ट 2021 पोस्ट करणार आहे.

आपल्या डोळ्यांची चांगली काळजी घ्या आणि सुरक्षित रहा!