मधुमेह आणि डोळ्यांचे आजार यांचा अगदी जवळचा संबंध आहे, म्हणून डोळ्यांचे आजार आणि मधुमेहाबद्दल तुम्हाला सर्व माहिती असणे आवश्यक आहे.

उद्या, १४ नोव्हेंबर हा जागतिक मधुमेह दिन म्हणून साजरा केला जातो. आजकाल मधुमेह खूप सामान्य आहे, आणि त्याचा परिणाम डोळ्यांवर देखील होतो, ज्यामुळे दृष्टी कमी होते.

आपण आज डायबेटिक नेत्र रोग समजून घेऊया.

मधुमेह म्हणजे काय?

मधुमेह ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये तुमच्या रक्तातील साखरेचे प्रमाण सामान्य मर्यादेपेक्षा जास्त होते.

आपल्या शरीरातील हॉर्मोन इन्सुलिन आपल्या पेशींमध्ये साखर पाठवण्यास कार्यरत असते आणि ती साखर ऊर्जा निर्मितीसाठी इंधन म्हणून वापरली जाते.

मधुमेहामध्ये, इंसुलिनची कमतरता उद्भवते किंवा तुमच्या पेशी इंसुलिनला प्रतिकार विकसित करतात आणि साखर तुमच्या पेशींमध्ये प्रवेश करू शकत नाही आणि त्याऐवजी फक्त तुमच्या रक्तात जमा होते, त्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढते.

मधुमेह कशामुळे होतो?

मधुमेहाचे नेमके कारण माहित नाही. परंतु मधुमेह पुढील कारणांमुळे होण्याची शक्यता आहे ज्यामुळे तुम्हाला मधुमेह होण्याची शक्यता वाढते.

1. मधुमेहाचा कौटुंबिक इतिहास

तुमच्या कुटुंबातील एखाद्याला मधुमेह असेल, विशेषत: तुमच्या पालकांना, तर तुम्हाला मधुमेहाची अनुवांशिक संवेदनशीलता असण्याची दाट शक्यता आहे.

2. वय

लहान मुलांमध्येही मधुमेह आढळून येत असला तरी वाढत्या वयानुसार मधुमेह होण्याची शक्यता

वाढते.

3. अयोग्य आणि अस्वास्थ्यकर आहार

जास्त प्रमाणात साखर आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ खाल्ल्याने मधुमेह होण्याचा धोका वाढतो.

4. बैठी जीवनशैली

जे लोक आपला बराचसा वेळ बसून व्यतीत करतात आणि नियमित व्यायाम करत नाहीत, त्यांना मधुमेह होण्याची शक्यता जास्त असते.

5. वजन

तुमचे वजन जास्त असल्यास, तुमच्या शरीरातील पेशी इन्सुलिनला प्रतिरोधक बनतात आणि त्यामुळे तुम्हाला मधुमेह होण्याची शक्यता वाढते.

मधुमेहाची लक्षणे कोणती?

तुम्हाला खालील लक्षणे आढळल्यास, तुम्हाला मधुमेह होऊ शकतो.

1. वाढलेली तहान.

2. वारंवार लघवी होणे.

3. हळू हळू वजन कमी होणे.

4. भूक वाढणे.

5. जखम / व्रण उशिराने बरे होतात.

6. थकवा.

7. अंधुक दृष्टी.

8. वारंवार त्वचा संक्रमण.

मधुमेहाचा डोळ्यांवर कसा परिणाम होतो?

मधुमेहाचा प्रामुख्याने रेटिनावर परिणाम होतो आणि “डायबेटिक रेटिनोपॅथी” होतो.

डायबेटिक रेटिनोपॅथी कशी दिसते हे समजून घेण्यासाठी मी तुम्हाला रेटिनाची काही छायाचित्रे दाखवणार आहे.

प्रथम सामान्य डोळयातील पडदा कसा दिसतो ते समजून घेऊ. उजव्या डोळ्याच्या रेटिनाचे चित्र येथे आहे.

त्यात निरोगी नारिंगी चमक आहे, आणि ते पिवळे नारिंगी वर्तुळ जे तुम्ही पाहू शकता (काळा बाण) ही “ऑप्टिक डिस्क” आहे जी “ऑप्टिक नर्व्ह” चा प्रारंभ बिंदू आहे जी डोळयातील पडदा मेंदूला जोडते आणि आपल्याला पाहण्यास सक्षम करते. आणि मध्यभागी लाल बिंदू (लाल बाण) “मॅक्युला” आहे. मॅक्युला हा रेटिनाचा एक भाग आहे जो सर्वात तीक्ष्ण दृष्टी सक्षम करतो.

आता डायबेटिक रेटिनोपॅथीकडे समजून घेऊ.

डायबेटिक रेटिनोपॅथी वेगवेगळ्या टप्प्यात विभागली जाते.

1. सौम्य डायबेटिक रेटिनोपॅथी

सौम्य किंवा लवकर डायबेटिक रेटिनोपॅथीमध्ये, तुमच्या रेटिनावर काही रक्ताचे डाग असतात. या टप्प्यावर, दृष्टी प्रभावित होत नाही. सौम्य अवस्थेतील डायबेटिक रेटिनोपॅथी रक्तातील साखरेवर नियंत्रण ठेवून पूर्ववत होऊ शकते.

सौम्य डायबेटिक रेटिनोपॅथी कशी दिसते ते पाहूया. डोळयातील पडदा वर रक्ताचे काही डाग (काळा बाण) कसे आहेत ते पहा.

2. मध्यम मधुमेह रेटिनोपॅथी

डायबेटिक रेटिनोपॅथीच्या पुढच्या टप्प्यात, रक्ताच्या डागांची संख्या वाढते आणि काही पिवळे डाग देखील असतात ज्यांना “एक्स्युडेट्स” म्हणतात.

चला एक चित्र पाहूया.

3. गंभीर डायबेटिक रेटिनोपॅथी

जेव्हा डायबेटिक रेटिनोपॅथी गंभीर अवस्थेपर्यंत पोहोचते तेव्हा रक्तातील डाग आणि एक्स्युडेट्सची संख्या प्रचंड वाढते.

गंभीर डायबेटिक रेटिनोपॅथीच्या रुग्णामध्ये डोळयातील पडदा कसा दिसतो ते पाहूया.

गंभीर रेटिनोपॅथीचा उपचार रक्तातील साखर नियंत्रित करून आणि विशिष्ट इंजेक्शन्सद्वारे केला जाऊ शकतो.

4. प्रगत डायबेटिक रेटिनोपॅथी

रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित न राहिल्यास, रुग्णाची प्रगती डायबेटिक रेटिनोपॅथीमध्ये होते. या टप्प्यावर, कायमस्वरूपी अंधत्व येऊ शकते, म्हणून, रुग्णाला या स्टेजपर्यंत जाण्यापासून रोखण्यासाठी रक्तातील साखरेचे कठोर नियंत्रण आवश्यक आहे.

प्रगत डायबेटिक रेटिनोपॅथीमध्ये काय होते?

या अवस्थेत, डोळयातील पडदामधील लहान रक्तवाहिन्यांमध्ये अडथळा निर्माण झाल्यामुळे, ऑक्सिजनची मागणी पूर्ण होत नाही आणि नवीन रक्तवाहिन्या तयार होऊ लागतात. या नवीन रक्तवाहिन्या डोळ्यांसाठी अत्यंत हानिकारक आहेत. ते खूप नाजूक असतात आणि सहजपणे रक्तस्त्राव करतात ज्यामुळे डोळ्यात मोठ्या प्रमाणात रक्तस्त्राव होतो ज्यामुळे दृष्टी कमी होते.

प्रगत डायबेटिक रेटिनोपॅथी कशी दिसते ते पाहूया.

डोळयातील पडदा (काळा बाण) आणि नवीन अस्वास्थ्यकर लहान रक्तवाहिन्या (लाल बाण) वर मोठ्या प्रमाणात रक्ताचे निरीक्षण करा.

Advanced diabetic retinopathy is then progresses to further complications such as vitreous hemorrhage, retinal detachment and glaucoma that can cause complete incurable blindness.

डायबेटिक रेटिनोपॅथीमध्ये दृष्टी कशी प्रभावित होते?

डायबेटिक रेटिनोपॅथी असलेल्या रुग्णांना त्यांच्या मध्यवर्ती दृष्टीमध्ये दोष असतो. खालील चित्रात दाखवल्याप्रमाणे त्यांना त्यांच्या दृश्य क्षेत्राच्या मध्यभागी काळे डाग दिसतात.

डायबेटिक रेटिनोपॅथीसाठी कोणते उपचार उपलब्ध आहेत?

डायबेटिक रेटिनोपॅथीमध्ये सर्वात महत्त्वाचा घटक म्हणजे रक्तातील साखरेचे नियंत्रण.

तुम्ही तुमच्या रक्तातील साखर नियंत्रणात ठेवल्यास, तुम्हाला कधीच डायबेटिक रेटिनोपॅथी होऊ शकत नाही. डायबेटिक रेटिनोपॅथीचे सौम्य आणि मध्यम टप्पे रक्तातील साखरेच्या चांगल्या नियंत्रणाने उलट केले जाऊ शकतात.

प्रगत टप्प्यांसाठी, दृष्टी सुधारण्यासाठी डोळ्यांच्या आत काही इंजेक्शन्स दिली जातात.

जर तुमच्या डोळ्यांमध्ये नवीन अस्वास्थ्यकर रक्तवाहिन्या विकसित झाल्या असतील, तर तुम्हाला त्या काढून टाकण्यासाठी लेसरची आवश्यकता असू शकते जेणेकरून त्यांना रक्तस्त्राव होणार नाही आणि अंधत्व येऊ नये. जर आधीच मोठ्या प्रमाणात रक्तस्त्राव झाला असेल आणि दृष्टी कमी झाली असेल, तर दृष्टी पुनर्संचयित करण्यासाठी शस्त्रक्रिया आवश्यक असू शकते. जरी बऱ्यापैकी दृष्टी परत मिळू शकते, परंतु जर तुमचे डोळे डायबेटिक रेटिनोपॅथीच्या प्रगत अवस्थेपर्यंत पोहोचले असतील, तर दृष्टी पूर्ण बरी होणे शक्य होणार नाही.

डायबेटिक रेटिनोपॅथी कशी टाळायची?

मधुमेही डोळ्यांचा आजार रोखण्यासाठी सर्वात प्रभावी उपाय म्हणजे तुमच्या रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रणात ठेवणे.

नेहमी लक्षात ठेवा.

“मधुमेह हा एक आजार आहे जो संपूर्ण शरीरावर परिणाम करतो. तुमची रक्तातील साखर नियंत्रणात ठेवा आणि तुम्ही मधुमेही डोळ्यांच्या आजारापासून बचाव करू शकता.”

तुमच्या रक्तातील साखरेवर लक्ष ठेवण्यासाठी नियमित रक्त तपासणी करा, निरोगी आहाराचे पालन करा आणि नियमित तपासणीसाठी वर्षातून एकदा तरी तुमच्या डॉक्टर आणि डोळ्यांच्या डॉक्टरांना भेट द्या.

फक्त तुमच्या आरोग्याची चांगली काळजी घ्या आणि तुमची दृष्टी आयुष्यभर स्वच्छ आणि तेजस्वी राहील!

तुम्हाला काही शंका असल्यास, खाली टिप्पणी द्या किंवा मला neha.pednekar1489@gmail.com वर ईमेल करा

मी तुम्हाला माझ्या पुढील ब्लॉगमध्ये लवकरच भेटेन, तोपर्यंत तुमच्या डोळ्यांची चांगली काळजी घ्या आणि निरोगी राहा!