आपल्यापैकी बहुतांश लोकांनी मराठी पिक्चर “श्वास” पाहिला असेल. त्या पिक्चर मध्ये दाखवलेल्या लहान मुलाला जो आजार आहे तोच रेतीनोबलास्तोमा.

रेतीनोबलास्तोमा हा डोळ्यांचा #कॅन्सर आहे जो 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना प्रभावित करतो, म्हणून या ब्लॉगमध्ये मी त्याची लक्षणे आणि उपचार पर्यायांवर चर्चा करेन.

रेटिनोब्लास्टोमा म्हणजे काय?

रेटिनोब्लास्टोमा हा रेटिनातील विशिष्ट प्रकारच्या पेशींचा कर्करोग आहे ज्याला “रेटिनोब्लास्ट्स” म्हणतात. डोळ्याच्या विकासाच्या सुरुवातीच्या काळात या पेशी आपल्या रेटिनामध्ये असतात. “रेटिना” किंवा “डोळयातील पडदा” हा आपल्या डोळ्यांचा प्रकाश संवेदनशील भाग आहे जो मेंदूशी थेट जोडलेला असतो आणि दृष्टीसाठी जबाबदार असतो.

रेटिनोब्लास्टोमा कशामुळे होतो?

रेटिनोब्लास्टोमा कारणानुसार दोन प्रकारचा असतो.

1. आनुवंशिक रेटिनोब्लास्टोमा

रेटिनोब्लास्टोमाच्या अंदाजे 40 टक्के प्रकरणे आनुवंशिक असतात.

या प्रकारच्या रेटिनोब्लास्टोमामध्ये, मुलाला पालकांकडून दोषपूर्ण जनुक वारशाने मिळते. आईवडील स्वतःच बालपणात रेटिनोब्लास्टोमाने त्रस्त असतील किंवा त्याचा परिणाम न होता दोषपूर्ण जनुक घेऊन जात असतील.

आनुवंशिक रेटिनोब्लास्टोमाने बाधित झालेल्या मुलांना सामान्यतः रेटिनोब्लास्टोमाचा कौटुंबिक इतिहास असतो आणि त्यांना दोन्ही डोळ्यांमध्ये हा कर्करोग होण्याचा धोका जास्त असतो. त्यांच्या भावंडांना विशेषत: रेटिनोब्लास्टोमा विकसित होण्याचा धोका असतो आणि म्हणून त्यांना नियमितपणे तपासणी करणे आवश्यक आहे.

या मुलांना शरीराच्या इतर भागांमध्येही कर्करोग होण्याची शक्यता असते.

2. अनुवंशिक रेटिनोब्लास्टोमा

हा रेटिनोब्लास्टोमाचा साधारण प्रकार आहे. 60% प्रकरणे या श्रेणीत येतात.

या रूग्णांचा कौटुंबिक इतिहास सहसा नसतो आणि सहसा फक्त एक डोळा प्रभावित होतो.

रेटिनोब्लास्टोमाची लक्षणे काय आहेत?

रेटिनोब्लास्टोमा सहसा 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना प्रभावित करत असल्याने, मुलाला कोणत्याही दृश्य समस्यांची तक्रार करता येत नाही.

त्यामुळे काही लक्षणे लक्षात घेऊन मुलाला नेत्रतपासणीसाठी घेऊन जाणे ही पालकांची आणि काळजीवाहूंची जबाबदारी आहे.

1. डोळ्यांच्या काळ्या भागात पांढरी सावली

हे सर्वात महत्वाचे चिन्ह आहे आणि बर्याचदा पालकांच्या लक्षात आलेले पहिले चिन्ह आहे. साधारणपणे बाहुलीचा रंग काळा असतो. जर तुम्हाला बाहुलीमध्ये पांढरा रंग दिसला, तर बाळाला रेटिनोब्लास्टोमा असू शकतो, आणि त्वरित वैद्यकीय लक्ष देणे आवश्यक आहे.

2. स्क्विंट

जर मुलाचा डोळा एका विशिष्ठ दिशेने वळला तर, हे एक संकेत आहे की विचलित डोळ्यात काही समस्या असू शकते. आपल्याला शक्य तितक्या लवकर डॉक्टरांकडून तपासणी करणे आवश्यक आहे.

3. खराब दृष्टीची चिन्हे

लहान मुले खराब दृष्टीची तक्रार करू शकत नाहीत. तथापि, ते खराब दृष्टीची काही चिन्हे प्रदर्शित करतात जसे की मुलाला खेळणी लक्षात येत नाहीत किंवा कोणत्याही वस्तूवर त्याचे डोळे केंद्रित करू शकत नाहीत, मुलाला वारंवार धडपडतात आणि वारंवार डोळे चोळतात.

काही मुले सतत डोळ्यांच्या हालचाल करत असतात आणि त्यांना “निस्टागमस” म्हणतात. हे देखील खराब दृष्टीचे लक्षण आहे आणि डॉक्टरांनी तपासणी करणे आवश्यक आहे.

यातील तपशील मुलांमधील दृष्टी समस्यांबद्दल चेतावणी चिन्हे माझ्या इतर ब्लॉगमध्ये सूचीबद्ध आहेत. ते नक्की वाचा .

4. डोळे लाल होणे

कधीकधी, रेटिनोब्लास्टोमा मुलाच्या डोळ्यात लालसरपणा आणि वेदना यासारखे लक्षणे दिसून येतात. कारण शोधण्यासाठी तुमच्या डोळ्याच्या डॉक्टरांकडून तुमच्या मुलाची तपासणी करून घ्या.

सुरुवातीच्या टप्प्यात निदान झाल्यास, रेटिनोब्लास्टोमा बरा होतो. तथापि, मुलाला डॉक्टरकडे आणण्यास उशीर केल्याने कर्करोग डोळ्याच्या पलीकडे शरीराच्या इतर भागांमध्ये पसरू शकतो, त्यामुळे तो जीवघेणा ठरू शकतो. त्यामुळे तुम्हाला यापैकी कोणतीही चिन्हे दिसल्यास, मुलाला ताबडतोब योग्य नेत्रतज्ज्ञांकडे घेऊन या.

जर एखाद्या मुलामध्ये ही लक्षणे असतील तर याचा अर्थ त्यांना रेटिनोब्लास्टोमा आहे का?

नाही. ही लक्षणे फक्त मुलाला डोळ्यांच्या समस्या असल्याचे दर्शवतात. रेटिनोब्लास्टोमा हे एक दुर्मिळ निदान आहे आणि मुलांमध्ये दृष्टीच्या समस्येची इतर सामान्य कारणे नाकारण्यासाठी तुमचे नेत्र डॉक्टर तुमच्या मुलाची तपासणी करतील.

रेटिनोब्लास्टोमासाठी कोणते उपचार पर्याय आहेत?

कर्करोग जितक्या लवकर ओळखला जाईल, तितकी मुलाची दृष्टी आणि जीवन वाचवण्याची शक्यता जास्त आहे.

एकदा डॉक्टरांनी मुलाची तपासणी केल्यानंतर आणि रेटिनोब्लास्टोमाचा संशय आल्यावर, कर्करोग फक्त डोळ्यांपुरता मर्यादित आहे किंवा इतरत्र पसरला आहे का याचा अभ्यास करण्यासाठी सीटी स्कॅनचा सल्ला दिला जाऊ शकतो.

ते फक्त डोळ्यांपुरते मर्यादित असेल तर रेडिओथेरपी आणि केमोथेरपी करता येते. काही प्रकरणांमध्ये, मुलाचा जीव वाचवण्यासाठी डोळा काढावा लागतो.

आनुवंशिक रेटिनोब्लास्टोमाच्या बाबतीत, दुसऱ्या डोळ्याची नियमित तपासणी करणे आवश्यक आहे कारण या मुलांना दुसऱ्या डोळ्यातही कर्करोग होण्याची शक्यता असते. लवकर निदान झाल्यास दृष्टी आणि मुलाचे प्राण दोन्ही वाचू शकतात. तसेच, या मुलांना शरीराच्या इतर भागांमध्ये कर्करोग होण्याची शक्यता असल्याने, त्यांना नियमित तपासणी करणे आवश्यक आहे.

त्याचप्रमाणे, मुलाच्या भावंडांवर देखील तपासणे आवश्यक आहे.

अनुवांशिक समुपदेशनाची भूमिका

रेटिनोब्लास्टोमाची सुमारे 40% प्रकरणे आनुवंशिक असल्याने, रेटिनोब्लास्टोमाचा कौटुंबिक इतिहास असलेल्या लोकांना कुटुंबाचे नियोजन करण्यापूर्वी योग्य अनुवांशिक समुपदेशन करणे आवश्यक आहे, त्यांच्या मुलांना हा रोग पसरण्याचा धोका आहे की नाही हे निश्चित करणे आवश्यक आहे.

मला आशा आहे की या ब्लॉगद्वारे मी तुम्हाला रेटिनोब्लास्टोमाचे व्यावहारिक पैलू समजून घेण्यात मदत केली आहे. मला आशा आहे की या ज्ञानामुळे, जर तुम्हाला रेटिनोब्लास्टोमाची प्रारंभिक चिन्हे असलेले कोणतेही मूल दिसले, तर तुम्ही ते मुलाच्या पालकांच्या लक्षात आणून देऊ शकता आणि मुलाची दृष्टी आणि जीव वाचवू शकता.

तुम्हाला काही प्रश्न असल्यास, खाली टिप्पणी द्या किंवा मला neha.pednekar1489@gmail.com वर ईमेल करा,

मी लवकरच तुम्हाला माझ्या पुढील ब्लॉगमध्ये भेटेन, तोपर्यंत तुमच्या डोळ्यांची चांगली काळजी घ्या आणि निरोगी रहा!